Thuiskomst
Sascha en zijn bouwers
Een van de vier Sascha-prototypes bij de ‘Riesrennen’ in het Oostenrijkse Graz in 1922. Links naast de racewagen staat Alexander Graf Kolowrat, rechts zijn de jonge Ferry
Terug naar het begin. Meer dan 100 jaar geleden bouwde Ferdinand
Met kracht wordt de slinger rondgedraaid, het gaspedaal zachtjes ingedrukt, dan weerklinkt het geluid waarop iedereen wacht. Passanten nemen hun smartphone, café-eigenaren lopen hun terras op, achter de ramen van oude huizen verschijnen nieuwsgierige gezichten. Iedereen beseft: hier ronkt geen normale auto. En ze hebben gelijk! Het krachtige sonore achtergrondgeluid komt uit de watergekoelde 1,1-liter viercilindermotor van een Austro-Daimler ADS-R – een racewagen die meer dan 100 jaar geleden door Ferdinand
Tijdreis
Jan Heidak, autotechnicus in de garage van het
De droom van de visionair
Offroad rit
Tijdens de training voor de Riederberg-race in Neder-Oostenrijk zit Graaf Kolowrat hoogstpersoonlijk achter het stuur van een van de vier prototypes.
Ferdinand
Debuut op Sicilië
De Austro-Daimler ADS-R tijdens de
Drie van hen starten in de 1,1-liter-klasse. Kolowrat, die zelf achter het stuur zit van een prototype, valt uit met motorschade, de andere twee behalen een dubbele overwinning in de klasse. De vierde Sascha-racewagen, uitgerust met een 1,5-liter-motor, neemt het in de sterkere, open klasse op tegen de concurrentie. Na 432 kilometer, 6.000 bochten en hellingen tot wel 12,5 procent eindigt hij op de 19e plek in het algemeen klassement. Topsnelheid: 144 km/h. De Italiaanse pers is vol lof over de ADS-R, er wordt gesproken over “de openbaring van de
In het decor van Wiener Neustadt slaat Sascha met de houten gereedschapskist achterop ook meer dan 100 jaar later een goed figuur.
Eindelijk thuis
Pitstraat
Alfred Neubauer en racemonteur Georg Auer rijden in 1922 met Sascha op het testcircuit van Austro-Daimler.
Terug naar 2023 in Wiener Neustadt. In de Herrengasse schijnt de zon. In deze straat staan veel monumentale gebouwen, waarvan de historie deels teruggaat tot in de middeleeuwen. Jan Heidak trapt het gaspedaal in – en na meer dan 100 jaar komt Sascha weer op deze plek in beweging, rijdt rondjes door het oude centrum, rijdt rond de laatromaanse dom en rolt door de stadspoort van de ‘Reckturm’ uit de 13e eeuw. Zo moet het er ongeveer hebben uitgezien toen de inwoners van Wiener Neustadt lang geleden hun ogen konden uitkijken. Veel historische gebouwen die aan
Heidak is momenteel de enige die weet hoe het voelt om in de bolide te rijden. “Sascha werd gebouwd voor andere ondergronden. We hebben eigenlijk te veel grip, rijden daardoor te snel, hebben te veel vermogen”, geeft hij in een pauze te kennen. “Maar het is ontzettend leuk. Je voelt elke vibratie. Hoort hoe het met de motor gaat. Er is geen stuurbekrachtiging. Je hebt veel kracht en gevoel nodig.” Bovendien moet je absoluut een bril dragen, want de voorwielen laten veel stof opwaaien. Maar voor Heidak is het genieten. “En het is absoluut een eer om in dit decor te rijden.”
Leren van Ferdinand Porsche
Jan Heidak en Kuno Werner
brengen de viercilinder lijnmotor weer aan de praat.
Dan stapt hij weer in de racewagen. Veiligheidsgordels en verlichting ontbreken. Naast de stoel voor de coureur bevindt zich een extra stoel voor de monteur – gebruikelijk voor racewagens uit die tijd. Ook de pedalen zijn ongebruikelijk gerangschikt: links de koppeling, rechts de rem, in het midden het gaspedaal. “Pas nadat we aan het project waren begonnen, beseften we dat er nog veel te leren viel over Sascha”, vertelt het hoofd van de garage, Kuno Werner. “Toen we de aandrijflijn weer tot leven wilden wekken, moesten we denken als de bouwers van toen.” Weliswaar worden er in het
De wedergeboorte is het begin
Succesvolle testrit
Na twee dagen in Wiener Neustadt maken Jan Heidak en Kuno Werner de balans op – Sascha loopt tegenwoordig weer net zo soepel als 100 jaar geleden.
Het is middag als de racewagen plotseling niet meer aanspringt. Aanzwengelen, duwen – niets helpt. Het team wordt een beetje nerveus. Maar niet Werner en Heidak. Zonder veel woorden te wisselen, gaan ze aan het werk. Iedere handeling klopt. Nog geen 15 minuten later horen we het inmiddels vertrouwde geluid van de racewagen. “Er moest een bougie worden vervangen”, licht Werner toe. “Dat er tijdens het rijden iets gebeurt, is bij zo’n oude racewagen heel normaal. Daar hebben we op gerekend.” Werner is het levende bewijs dat je nooit uitgeleerd raakt. Hij is al bijna 27 jaar in dienst bij
De 29-jarige rijdt zijn laatste rondje door de Burggasse en langs de oude stadsmuur. Kuno Werner staat tevreden glimlachend langs de weg. “Dat we Sascha weer thuis konden brengen, is het resultaat van een grote teamprestatie”, zegt hij. Of het nu gaat om de collega’s in het ontwikkelingscentrum in Weissach, om gepensioneerde medewerkers of om externe dienstverleners, de restauratie was een gigantisch project. “Maar het is pas het begin”, onderstreept Werner. Sascha moet in de nabije toekomst deel gaan uitmaken van de activiteiten van het bedrijf – en op authentieke wijze vertellen van de wortels van het
Jan Heidak treedt in de voetsporen van Graaf Kolowrat, hier te zien in het Akademiepark van Wiener Neustadt.
Tekst Matthias Kriegel
Foto’s Heiko Simayer